Onderhoud en preventie van het rieten dak

Onderhoud in het algemeen

Hoe beter een rieten dak wordt onderhouden, des te langer zal het meegaan. Een met dennennaalden, bladeren en/of algen vervuild dak zal een langere droogtijd hebben en gaat dus korter mee dan een schoon dak. Goed en tijdig onderhoud zal de levensduur meer verlengen dan de investering in kosten doet vermoeden. Andersom werkt het ook, een te kort aan onderhoud zal zich altijd wreken. Een geringe investering in preventief onderhoud betaalt zich terug in de vorm van een relevante levensduurverlenging van het rieten dak.
 

Tips voor onderhoud

Preventief onderhoud
Preventief onderhoud is voor een rieten dak altijd een goed idee geweest. Dat wil zeggen, het dak bijhouden om te zorgen dat renovatie zo lang mogelijk kan worden uitgesteld. Wanneer storm- of vogelschade optreedt dan zijn hier in eerste instantie zelden grote bedragen mee gemoeid. Een scheur in het metselwerk van de nok is ook zo gerepareerd. Laat men dit na, dan gaat het op die plaats inwateren en is men na verloop van tijd een veelvoud van het originele reparatiebedrag kwijt, nog afgezien van eventuele vervolgschade. De laatste jaren hoort bij het preventieve onderhoud ook de bestrijding van algen en in mindere mate mossen.

Levensduur van het rieten dak
Het rieten dak heeft de laatste tijd meer te lijden van het milieu dan vroeger. Een overmaat aan vermestende stoffen in de lucht, een gevolg van onze westerse levensstijl, zorgt ervoor dat alles na verloop van tijd bedekt wordt met een laagje algen. Op het rieten dak zorgen deze algen voor een toename van de droogtijd. Het riet blijft langer vochtig. Wanneer een over het riet liggende groene waas overgaat in een groene drab dan kan dit de droogtijd zo veel verlengen dat het riet in de herfst- en winterperiode (van oktober tot het volgende jaar april) zelfs bijna helemaal niet meer droog wordt. Het riet kan dan in zeer korte tijd dramatisch in kwaliteit achteruit gaan. Het riet verslijt niet langer maar verspocht (het wordt zacht en vergaat). Onder de te lang te natte buitenkant zal het riet als het ware verstikken. De oplossing hiervoor is het behandelen van het dak tegen begroeiing met algen en mossen.

Alg op het dak kan zich zeer snel vestigen en uitbreiden
Een zwaar bealgd dak heeft een te lange droogtijd. Het moet al een aantal dagen echt droog zijn (zonder dauw 's nachts) voordat het buitenoppervlak droog wordt. De alglaag krimpt tijdens het drogen. Er vormen zich scholletjes alg die ook de toplaag van het riet open trekken. Valt er nu een bui dan zal het regenwater zeer diep in het riet doordringen. De algen nemen in de regen weer vocht op. Het oppervlak sluit zich. Het dak is zeer diep nat, heeft nu een extreem lange droogtijd en zal zeer snel verder achteruit gaan. 1 jaar in deze staat en het dak kan tot de gaarde (10 tot 15 cm riet) verspochten zijn. Het is zelfs de vraag of de daken nog te redden zijn. In dit geval had het dak dus twee jaar eerder geschoond moeten worden.  

Algenbestrijding
Algen kunnen bestreden worden door het dak te laten behandelen met een algenbestrijdingsmiddel. Er zijn meerdere middelen op de markt die vrijwel allemaal uit kwaternaire ammoniumverbindingen bestaan (kwats). Het is raadzaam een algenbestrijdingsmiddel door uw rietdekker of door een in algenbestrijding op rieten daken gespecialiseerd bedrijf  uit te laten voeren. Zij hebben ruime ervaring en weten wat voor uw dak het beste zal zijn.

Algenbestrijdingsmiddelen werken curatief. Dat wil zeggen dat er algen aanwezig moeten zijn wil het product zijn werk kunnen doen. De algen nemen het middel op waarna de celwanden door het middel kapot gemaakt worden. Een dak preventief behandelen met een algenbestrijdingsmiddel lijkt het dak schoner te houden maar kan er tegelijk voor zorgen dat het dak overmatig belast wordt met stikstof waardoor schimmels zich sneller zullen manifesteren.

Alleen de daken die groen beginnen uit te slaan worden bij droog weer met een algenbestrijdingsmiddel behandeld. De oplossing wordt over het dak gesproeid. De middelen zijn zo weinig giftig dat het dak ongeveer een half uur nat moet blijven om te zorgen dat de algen genoeg van het middel opnemen om ook daadwerkelijk af te sterven. Deze behandeling wordt op het groot onderhoud en op de levensduur van het dak zonder meer terug verdiend (het dak gaat 10 tot 15 jaar langer mee dan wanneer de algen niet weggehaald zouden worden). Het betere uiterlijk is een extra bonus.

Mos op het dak
Er zijn veel soorten mos. En wat het rieten dak betreft, is het ene mos het andere niet. Mos is niet zo schadelijk als algen omdat mossen geen afsluitende laag vormen. De invloed van mos op de droogtijd van het riet is daardoor minder dan de (negatieve) invloed van algen. Moet een dak schoongemaakt worden, vrij van mos, dan kan dit niet door even snel chemisch te bestrijden, mos moet altijd handmatig verwijderd worden.
Het schoonmaken van een dak.

Is een dak al behoorlijk zwaar bealgt en/of bemost dan moet het dak schoongemaakt worden. Dan kan met een heggenschaar, (scheren) of met een drijfbord (nakloppen). Heeft het riet onder het alg of mos ook al geleden dan kan het verstandig zijn om ook een laagje riet eraf te halen.  De rietdekker moet daarbij zeer voorzichtig te werk gaan. Hij haalt er voorzichtig, zo weinig mogelijk vanaf. Het dak kan daarna weer drogen, de versnelde achteruitgang wordt dan stopgezet.

Bomen
Rond een huis met een rieten dak behoren niet te veel bomen te staan. De bomen geven schaduw en belemmeren de drogende werking van de wind. Druppels mogen niet vanuit een boom op het dak kunnen vallen. Elke nacht dat het dauwt zullen grote zware druppels op het riet vallen, vaak telkens op dezelfde plek. Niet alleen is het dak daar constant nat, de regendruppels zorgen ook voor erosie.

Geeft een boom schaduw op het dak? Dan kan dit de helft van de levensduur kosten. Drupt een boom op het riet dan kan dit zelfs driekwart van de levensduur kosten. Een rieten dak gelegen in een bos, is een mooi gezicht, maar onverstandig. Soms kan het zelfs beter zijn om in dit soort omstandigheden van een natuurlijk rieten dak af te zien en te kiezen voor bijvoorbeeld Novariet. Bladeren en dennennaalden moeten tenminste eens per jaar van het dak worden verwijderd, ook zij beperken de droogcapaciteit.

Ventilatie
Slechte ventilatie van de rieten kap kan ook voor vochtproblemen zorgen en komt doorgaans met name voor bij schroefdakconstructies.

Hoewel een gecertificeerde en vakkundige rietdekker hier natuurlijk rekening mee houdt, is het belangrijk dat bij een gesloten constructie het riet goed kan ademen. Ziet u binnenshuis toch bruine vlekken ontstaan aan het plafond? Dan kan de mogelijke oorzaak liggen bij de constructie en raden wij u aan om er een specialist naar te laten kijken.

Ook binnenshuis is het belangrijk dat u voor een optimale ventilatie zorgt. Dit is niet alleen belangrijk voor uw eigen gezondheid, maar ook om vochtproblemen te voorkomen. Controleer daarom regelmatig of uw (eventuele) mechanische ventilatiesysteem nog optimaal werkt en zet bij voorkeur dagelijks even een raam open voor frisse lucht.

Afvoer van water
In Nederland krijgen we jaarlijks heel wat regenwater op ons dak en een optimale hemelwaterafvoer is dan ook cruciaal. In het geval van riet gedekte woningen is het echter niet altijd mogelijk om overal dakgoten te plaatsen. Om plasvorming rondom de woning te voorkomen is het aanleggen van bijvoorbeeld grindstroken of drainagegoten een oplossing. Zorg er dan voor dat de dakgoten die u wel heeft natuurlijk niet vol raken met bladeren, takken en andere materialen die tot een verstopping kunnen leiden.